Telematyka transportu -czym są i jak działają usługi telematyczne?
Współczesny świat biznesu, w którym technologiczny postęp galopuje nieustannie naprzód, stawia przed sektorem transportowym wyzwania, jakich dotąd nie znał. Zarządzanie flotą pojazdów, kluczowe dla firm logistycznych, kurierskich, a także wielu innych branż zależnych od mobilności, przeobraża się pod wpływem trendów cyfryzacji i automatyzacji. Telematyka, będąca wytworem innowacji technologicznych, otwiera nowe perspektywy dla firm dążących do optymalizacji swoich procesów transportowych i logistycznych. Wprowadza ona przełom w sposobie monitorowania, zarządzania i analizowania danych z pojazdów, umożliwiając podejmowanie decyzji w czasie rzeczywistym oraz zwiększając bezpieczeństwo na drogach.
Czym jest telematyka?
Telematyka to termin określający połączenie telekomunikacji i informatyki, które razem tworzą technologię zdolną do zdalnego dozorowania i zarządzania urządzeniami lub systemami. To interdyscyplinarne pole nauki wykorzystuje technologie bezprzewodowe, komputerowe oraz sieciowe do przesyłania, odbierania oraz gromadzenia informacji. Telematyka znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach – od zarządzania flotą pojazdów, przez telemetrię medyczną, wykorzystanie systemu przez firmy ubezpieczeniowe, aż po inteligentne systemy domowe.
Zastosowanie telematyki
Polski rynek usług monitoringu GPS rozwija się od lat. I od lat dostawcy rozwiązań telematycznych jak mantrę powtarzają: systemy do zarządzania flotą bazujące na usługach lokalizacyjnych pozwalają zwiększać efektywność poprzez optymalizację działań i wydatków. To efekt nadzorowania tras pokonywanych przez samochody firmowe, odczytywania i analizowania ich parametrów eksploatacyjnych czy kontrolowania czasu spędzanego przez pracowników na rzeczywistym wykonywaniu obowiązków. Ale jest i druga strona medalu. Chodzi o podejście, jakie do monitoringu GPS mają objęci nim pracownicy.
Systemy telematyczne w transporcie, to:
Monitorowanie pojazdów – dzięki telematyce możliwe jest śledzenie lokalizacji pojazdów w czasie rzeczywistym, co jest kluczowe dla optymalizacji tras i reagowania na nieoczekiwane zdarzenia, takie jak korki czy wypadki drogowe.
Zarządzanie zachowaniami kierowców – Systemy telematyczne mogą analizować styl jazdy kierowców, w tym przekraczanie prędkości, ostre hamowanie czy nadmierne przyspieszanie, co pozwala na poprawę bezpieczeństwa i redukcję kosztów eksploatacji.
Analiza wydajności pojazdów – Telematyka dostarcza danych dotyczących zużycia paliwa, stanu technicznego pojazdów, czy przestrzegania planów konserwacji, co jest istotne dla utrzymania pojazdów w optymalnym stanie technicznym.
Automatyczne powiadamianie – W przypadku awarii pojazdu, systemy telematyczne mogą automatycznie powiadamiać centralę i pomagać w szybkim reagowaniu na problemy.
Zarządzanie flotą – Integracja danych telematycznych z systemami ERP czy systemami zarządzania flotą (Fleet Management Systems) pozwala na lepszą kontrolę nad całą operacją transportową.
Telematyka - praktyczne wykorzystanie:
Firmy transportowe stosują telematykę do optymalizacji wielu aspektów swojej działalności:
Optymalizacja tras – Przez wyznaczanie najkrótszych lub najbardziej efektywnych tras pod względem zużycia paliwa i czasu.
Ekojazda – Programy telematyczne mogą szkolić kierowców w zakresie technik jazdy, które zmniejszają zużycie paliwa i emisję spalin oraz.
Komunikacja z klientem – Umożliwienie klientom śledzenia przesyłek w czasie rzeczywistym, co zwiększa ich zadowolenie i zaufanie do firmy.
Zarządzanie dokumentacją – Telematyka pozwala na zdalne zarządzanie dokumentacją przewozową, co przyspiesza procesy administracyjne i redukuje ryzyko błędów.
Poprawa bezpieczeństwa: kontrola czasu pracy kierowców i przestrzeganie wymaganych okresów odpoczynku może znacząco zmniejszyć ryzyko wypadków w ruchu drogowym spowodowanych zmęczeniem.
Odpowiedzialność: Rejestrowanie czasu pracy kierowcy zwiększa jego odpowiedzialność i może pomóc w zapobieganiu nadużyciom, takim jak fałszowanie danych o czasie pracy.
Zgodność z przepisami: Pomaga w przestrzeganiu przepisów dotyczących czasu pracy kierowców, co jest szczególnie ważne w Unii Europejskiej, gdzie istnieją surowe regulacje w tym zakresie.
Stosunek pracowników do telematyki
Telematyka w branży transportowej ułatwia zarządzanie flotą i przyczynia się do podniesienia efektywności, lecz jej percepcja wśród pracowników bywa negatywna. Są oni nierzadko przekonani, że dane na temat ich pracy to narzędzie nadzoru. Sukces w kształtowaniu pozytywnego wizerunku telematyki zależy od umiejętności kierowników floty w rozwiewaniu obaw związanych z systemami GPS.
Opór wobec monitoringu
Niektórzy pracownicy mogą postrzegać monitoring jako formę represji, czując się ciągle obserwowani. Reakcje wahają się od utajonego niezadowolenia po celowe zakłócanie funkcjonowania systemów telematycznych.
– Pracownicy, chcący zachować prywatność podczas korzystania z pojazdów służbowych, sięgają po urządzenia do blokowania sygnału GPS/GSM – relacjonuje Dariusz Kwakszys z Gannet Guard Systems.
– Przykładem mogą być pracownicy, którzy zareagowali na instalację monitorujących kamer poprzez zaklejanie ich, nie zdając sobie sprawy, że narażają własne bezpieczeństwo – dodaje Piotr Nawrocki z firmy Mobileye.
Komunikacja i grywalizacja w miejsce manipulacji
Problem oporu wobec monitoringu często wynika z niedostatecznej komunikacji między pracodawcą a pracownikiem. Mateusz Gniewek z Brumgo.com zauważa, że niektórzy pracodawcy stosują telematykę bez wiedzy pracowników, czasem naruszając prywatność.
– Należy zwrócić uwagę na transparentność procedur oraz edukację zalet wynikających z użycia technologii. Wykorzystanie elementów grywalizacji może także pozytywnie wpłynąć na akceptację systemów przez pracowników – podkreśla Gniewek.
Adam Bąkowski, prezes NaviExpert, sugeruje otwartość i nagradzanie pracowników, np. poprzez konkursy z atrakcyjnymi nagrodami.
Ocena pracy w świetle telematyki
Marek Kujawiński z Finder uważa, że telematyka powinna służyć nie tylko do redukcji kosztów, ale również jako wsparcie w realizacji strategicznych celów biznesowych.
– Zalecam używanie telematyki nie jako ukrytego nadzoru, ale jako część transparentnych operacji biznesowych, wspierając pracowników w osiąganiu celów – przekonuje Kujawiński.
Bezpieczeństwo dzięki telematyce
Warto podkreślić, że telematyka może znacząco zwiększyć bezpieczeństwo na drodze. Sebastian Krzysztofik z LeasePlan Fleet Management Polska przytacza wyniki badań, które potwierdzają korzyści płynące z zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwem poprzez zmianę stylu jazdy.
Zmieniające się postrzeganie monitoringu
Badania przeprowadzone przez LeasePlan wskazują na rosnące zaufanie kierowców do pozytywnych aspektów telematyki. Coraz więcej osób docenia jej wpływ na bezpieczeństwo i styl jazdy.
Podsumowując, kluczowe jest przedstawienie telematyki nie jako narzędzia inwigilacji, lecz jako systemu opartego na klarownych i przemyślanych zasadach.
Telematyka to dziedzina, która już teraz wywiera duży wpływ na wiele aspektów życia codziennego i zawodowego. Umożliwia ona nie tylko lepszą kontrolę i zarządzanie zasobami, ale także przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa, efektywności i oszczędności. Z pewnością nadchodzące lata przyniosą jeszcze więcej innowacji w tej dziedzinie, co sprawi, że telematyka stanie się jeszcze bardziej integralną częścią naszego świata.
